Kültür Nedir? Kültür Tahlili Nedir?
Kültür, tıbbi anlamda laboratuvar ortamında yapay uygulamalarla üretilen bakteri kolonisine verilen isimdir. Bakteriyoloji, mikrobiyoloji ve patoloji alanındaki bilimsel çalışmalara katkıda bulunan kültür; bakterilerin özellikleri ve etkileri ile ilgili çeşitli bilgiler edinmemize yardımcı olur.
Bakteriler ve mikroorganizmalar, canlılık belirtisi gösteren herhangi bir varlıkta hastalık oluşturma yetisine sahiptirler. Bu nedenle bakterilerin detaylı tanınması ve bakterilere karşı önlemler alınması, canlı hayatının sağlıkla devam etmesi için gerekli adımlar arasındadır.
Herhangi bir hastalığı bulunduğu düşünerek doktora başvuran kişinin enfeksiyon kaptığı düşünülüyorsa, kültür ekimi yöntemiyle test edilebilir. Bu yöntem, kültür tahlili olarak da isimlendirilir. Kültür tahlili, bakterilerin analizinde sıkça başvurulan güvenilir ve hızlı bir metoddur.
Kültür tahlili yapmak için hastadan alınacak örnek; idrar, gaita, balgam, kan, yara gibi mikroorganizmanın tespit edilebileceği cinsten seçilir. Hastalığın teşhis ve tedavisi için hastalığa sebep olan mikroorganizmayı hızla tespit etmek gerekir. Bu amaçla kültür tahlili yapılabilir.
Kültür Tahlili Nasıl Yapılır?
Kültür tahlili, pek çok hastalık durumunda uygulanan test yöntemleri arasında yer alır. Belirli aşamalar takip edilerek yapılan kültür tahlili, doktorun hastada bir enfeksiyon durumu olduğunu düşünmesi ile yapılır. Doktor, şüphelendiği hastalığa göre farklı kültür örnekleri isteyebilir.
- Üst solunum yolu enfeksiyonu ya da bademcik iltihabında boğaz kültürü.
- Kan dolaşımındaki mikroorganizmaları saptamak için kan kültürü.
- Sinir sistemi enfeksiyonlarında beyin omurilik sıvısı (BOS) kültürü.
- Dışkıda, enfeksiyon oluşturan sebebin tespitinde gaita (dışkı) kültürü
- İdrar yollarında oluşan bir enfeksiyon için idrar kültürü.
- Yanık bölgesindeki enfeksiyon tanısında yanık sürüntü kültürü.
- Cilt üzerinde yara meydana getiren mikroorganizma teşhisinde yara/apse kültürü.
gibi farklı doku kültürleri kullanılabilir.
Kültür Tahlilini Etkileyen Faktörler
Kültür tahlili sonuçları hastalık tanısında büyük önem taşıdığından, oluşacak herhangi bir yanlışlık negatif durumlara yol açabilir. Test sonuçlarının beklenenden farklı çıkmasına neden olabilecek faktörler, laboratuvar yetkilileri tarafından mümkün olduğunca engellenmelidir.
Antibiyotik Kullanımı
Kültür tahlili sonucunda mikroorganizmaya karşı kullanılacak tedavi edici antibiyotik çeşidi tespit edilir. Bu nedenle doktorlar, genelde kültür tahlili uygulanmadan önce hastaya herhangi bir antibiyotik kullanıp kullanmadığını sorar.
Örneğin Seçilmesi
Hastanın kültür tahlilinde kullanılacak örnek, hastalığın etkilediği bölgeye göre tercih edilir. Örneğin boğaz enfeksiyonu olduğu düşünülen bir hastadan idrar kültürü için örnek toplamak, eksik ya da yanlış test değerlerine sebep olabilir.
Örnek Alımı
Kültür işleminin doğru sonuçlanması için dikkat edilecek bir diğer konu, örneğin alım şeklidir. Örnek, steril bir şekilde alınmalı ve uzun süre bekletilmemelidir.
Örneğin Saflık Derecesi
Tahlil sonucunu etkileyecek en önemli faktör, örneğin saflığıdır. Kültür tahlili, temel hedef olarak mikroorganizma tanısı için uygulanan bir yöntemdir. Bu nedenle örneğe dışarıdan herhangi bir başka mikroorganizmanın girişi, test sonuçlarında oldukça büyük yanılgılara neden olur.
Hastanın ve Hastalığın Durumu
Kültür tahlilinde test edilecek örnek hasta kişiden temin edileceğinden hastanın durumu test sonucunu etkileyebilir. Hastanın fiziksel özellikleri, yaşı, cinsiyeti gibi bilgiler, test öncesi açılan kayıt sırasında eksiksiz alınmalı; başka bir kronik hastalığı varsa mutlaka doktoruna bilgi verilmelidir.
Kültür Tahlilinde İncelenen Hastalıklar Nelerdir?
Kültür tahlilinde esas olarak bakteriler incelenir. Bu nedenle bakteri kaynaklı hastalıklar kültür tahlillerinde tespit edilen enfeksiyon hastalıklarıdır.
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Bademcik İltihabı (Tonsilit)
- Orta kulak enfeksiyonu (Otit)