Tansiyon Nedir?
Atardamarların içindeki kan basıncına tansiyon denir. Kalp kası kasıldığında atardamarlara kan pompalanır. Bu esnada ölçülen basınç sistolik basınçtır. Kalp kası gevşediğinde ise kan damarlarda durulur; Bu esnada ölçülen basınç distolik basınçtır. Tansiyon ölçümünde sistolik (büyük) ve diyastolik (küçük) kan basınçlarına bakılır. Tansiyon yüksekliğine hipertansiyon denir.
İdeal tansiyon, kişiden kişiye göre değişebilir. ortalama olarak büyük tansiyonun 120-130, küçük tansiyonun ise 70-90 arasında olması normal kabul edilir. Gençlerde ve çocuklarda tansiyonun düşük değerleri normal kabul edilebilir.
Hipotansiyon (Düşük Tansiyon) Nedir?
Hipotansiyonçok belirgin olmadıkça hastada belirti vermez ve sakıncalı değildir. Kalp damar hastalıklarına yakalanma riskinde azalmaya neden olduğu için olumlu kabul edilir. Ani tansiyon düşmesi baş dönmesi, halsizlik ve baygınlığa neden olabilir.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedir?
Tansiyon değerlerinin 140/90 mm/Hg nin üzerinde olması hipertansiyon olarak adlandırılır. Yüksek tansiyon bebeklik döneminden itibaren her yaşta görülebilir.
Hipertansiyon Nedenleri Nelerdir?
- Aşırı tuz tüketimi
- Stres
- Obezite
- Kalp damar hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- Genetik faktörler
- Tiroid hastalıkları
- Böbrek üstü bezinin hastalıkları
- Şeker hastalığı
Yukarıda sayılan nedenler, hipertansiyonun en yaygın nedenleridir ancak hipertansiyon hastalarının pek çoğunda neden bulunamaz. Bunlara esansiyel hipertansiyon denir.
Hipertansiyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipertansiyon hastalarında ilaç tedavisi yanı sıra yaşam tarzında değişiklik önerilir. Bu hastaların ideal kiloda olmaları, az tuz tüketmeleri, düzenli egzersiz yapmaları gerekir. Altta yatan hastalığın tedavisini yapmak esastır. Çok çeşitli tansiyon ilaçları piyasada vardır. Bunlardan hangisinin kullanılacağına hekim karar verecektir. Bazı hipertansiyon vakaları ilaç tedavisine kolay cevap vermez. Bu vakalara dirençli hipertansiyon denir. Dirençli hipertansiyon hastalarına şah damarı pili takılabilir.
Hipertansiyonun Vücuda Zararları Nelerdir?
Kontrolsüz yüksek kan basıncı başta böbrekler ve kalp olmak üzere pek çok organa zarar verir. Böbrek ve kalp yetmezliği, kalp krizi gelişebilir. Ani ataklar sonucu beyin kanaması veya inme gelişebilir.
Tansiyon Ölçümü Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Kan basıncı ölçümü sessiz, sakin bir otamda yapılmalıdır.
- Ölçüm yapılmadan önce en az beş dakika istirahat edilmelidir.
- Son yarım saat içinde, çay, kahve, sigara içilmemiş olmalıdır.
- Kan basıncı ölçümü yapılırken, konuşulmamalı, hareket edilmemelidir.
- İlk muayenede mutlaka iki koldan ölçüm yapılmalıdır.
- Hasta serbest bir şekilde ve her iki ayağıda yere basacak şekilde oturmalıdır.
- Bacak bacak üstüne atılmış pozisyonda ölçüm yapılmamalıdır.
- Kol giysileri gevşek olmalıdır üstten sıkan kol giysileri tansiyonun hatalı olarak yüksek ölçülmesine neden olabilir.
- Ölçüme başlamadan önce kol giysisi sıyrılmalı ve katlanmalı kolun üst kısmını kalp hizasında olacak şekilde pozisyon verilmelidir.
- Eğer üst koldan ölçüm yapılacaksa kolun kalınlığına uygun manşon kullanılmalıdır. Bunun için kol çevresi ölçülmeli, 33 santimden fazlaysa geniş manşon kullanılmalıdır. Kol çevresi, dirsek ile omuz başının tam ortasından ölçülmelidir,
- Tansiyon aletinin kolu saran kısmındaki işaret, bu atardamarın üzerine gelecek şekilde ve dirsek çukurunun 2 cm üstünden itibaren kola sıkı bir şekilde sarılmalıdır,
- Tansiyon aleti eğer cıvalıysa, manometre kolay görülebilecek bir yere konulmalı, aneroid yani havalı ise elde kolayca okunabilecek bir şekilde tutulmalıdır,
- Ölçüme başlamadan önce parmak ile kol damarının üzerine hafifçe basılmalı, koldaki sarılı kısım şişirilmelidir. Nabzın kaybolduğu noktaya kadar bu şişirme devam edilmeli ve nabzın kaybolduğu değer kaydedilmelidir. Bu kayıt yapıldıktan sonra tansiyon aletinin hava kesesi söndürülerek, tamamen gevşemesi sağlanmalıdır,
- Dinleme aletinin, baş kısmı kolun iç kısmındaki atardamarın üzerine gelecek şekilde yerleştirilmelidir,
- Dinleme aleti kolun iç kısmına yerleştirildikten sonra şişirme işlemi tekrar yapılmalıdır. Yalnız bu işlem parmakla kaydedilen değerin 2-3 puan üstüne kadar yapılmalıdır,
- Şişirme işlemi gerçekleştirildikten sonra, hava çıkacak şekilde kolu saran kısım yavaş yavaş söndürülmelidir. Saniyede en fazla 2 mmHg olacak şekilde söndürme işlemi yapılmalıdır. Daha hızlı veya yavaş söndürme yapılırsa tansiyon yanlış ölçülebilir,
- Söndürme işlemi yapılırken dinleme aletinden gelen seslere dikkat edilmelidir. İlk duyulan ses sırasında kaydedilen basınç, büyük tansiyonu gösterir. Sesler şiddetine ve niteliğine göre b fazda işitilir. Kaybolduğu noktada ölçülen basınç ise, küçük, yani diyastolik tansiyonu gösterir.
- Kulaklıklı cihaz ile ölçüme başlanmadan önce sık olarak deneme yapılıp, kulağın seslere alışması sağlanmalıdır.
- Elektronik cihazlarla ölçüm yapılırken, kullanma kılavuzu ayrıntılı okunmalı, burada anlatılan kurallara göre ölçüm yapılmalıdır.