Yatak Yarası (Bası Yarası) Nedir, Pansuman Nasıl Yapılır?
Doktorunuz yatak yarası olup olmadığını ve yaranın ne kadar kötü olduğunu belirlemek adına cilde yakından bakacaktır. Yaranızın seviyesini belirli bir aşamaya kadar sınıflandırmaya çalışacaktır. Yaranın evresini belirlemek sizin için en iyi tedavi yönteminin uygulanmasına yardımcı olur. Ayrıca genel sağlığınızı değerlendirmek için kan testi de isteyebilir.
Yara bakımı ve bası yarası, alanında uzman olan yara bakımı eğitimli yardımcı sağlık personelleri ve hekimler tarafından verilmelidir. Olumsuz durumlarda hastanın yarasının bulunduğu uzuvu ve yaşamını aksi yönde etkileyecek hatalı tedavilerin yapılabileceğini unutmayın.
Bası Yaralarının Belirtileri Nelerdir?
Bası yaralarının şiddetine bağlı olarak değişken aşamaları vardır. Tekerlekli sandalye kullanan hastaların üzerinde bası yaralarının gelişme riski daha yüksektir.
- Kalça, kuyruk sokumu
- Omurga
- Kürek kemiği
- Bacak kolların arkası
Yatak yarası veya bası yarası evreleri;
Birinci evre: Cilt kızarık görünür ve dokunulduğunda sıcaktır. Kaşıntı hissiyatı olabilir.
İkinci evre: Renksiz bir şekilde ağrılı açık yaralar ya da kabarcıklar görülebilir.
Üçüncü evre: Cilt yüzeyinin altındaki doku hasarına bağlı olarak krater benzeri bir görünüm oluşabilir.
Dördüncü evre: Ciltte muhtemelen ciddi enfeksiyon görülebilir. Kaslar, kemikler ve hatta tendonlar görülebilir.
Enfeksiyon kapmış bir yaranın iyileşmesi çok daha uzun sürer ve bu enfeksiyon vücudun farklı bölgelerine yayılabilir.
Yatak Yarası Tedavisi
Yatak yarası tedavisi ciltte etkilenen bölge üzerindeki baskıyı azaltmak, yaraları inceltmek, ağrı kontrolünü sağlamak, enfeksiyonu önlemek ve iyi beslenmeyi içerir.
Tedavi için Gerekli Ekip
Yara bakımı tedavisi genellikle oldukça disiplinli bir yaklaşım gerektirir:
- Tedavi sürecini ve planını denetleyen bir hekim
- Yara bakımında uzmanlaşmış bir evde bakım doktoru veya evde bakım hemşiresi
- Yaraları yönetmek için bakım desteği sağlayan hemşire veya tıbbi asistanlar
- Hareketliliğin iyileştirilmesine yardımcı olacak bir fizik tedavi uzmanı
- Beslenme ihtiyaçlarınızı izleyen ve iyi bir diyet öneren diyetisyen
- Cilt hastalıklarında uzmanlaşmış bir dermatolog
- Bir sinir cerrahı, ortopedik cerrahı, veya plastik cerrah
Yatak Yarası Basıncının Azaltılması
Bir yatak yarası tedavisinde ilk adım yaraya sebep olan basıncı ve sürtünmeyi azaltmaktır. Stratejiler şunları içermektedir:
Yeniden Konumlandırma
- Yeniden Konumlandırma
Eğer yatak yarası varsa, sık sık pozisyon değiştirin, hastanın konumunu değiştirme sıklığı bulunduğunuz yüzeyin durumuna ve kalitesine bağlıdır. Genellikle bir tekerlekli sandalye kullanıyorsanız, her 15 dakikada bir yükü değiştirmeyi ve saatte bir pozisyon değiştirmeyi deneyin. Eğer hasta kişi sürekli yataktaysa iki saatte bir pozisyon değiştirin.
- Destek Yüzeylerini Kullanma
Savunmasız cildi koruyacak şekilde uzanmaya veya oturmaya yardımcı olacak özel yatak, minder ve yastık kullanın.
Yaraların Temizlenmesi ve Sarılması
Yatak yarası için bakım ve tedavi yaranın ne kadar derin olduğuyla alakalıdır. Genellikle, bir yaranın temizlenmesi ve pansuman süreci şunları içerir:
- Temizlik. Etkilenen cilt ciddi hasara uğramamışsa nazik bir şekilde temizleyip, yıkayıp kuru kalması sağlanmalıdır. Her kıyafet değişiminde açık yaralar su veya tuzlu su ile temizlenmelidir.
- Bandaj yerleştirmek. Bandaj yarayı nemli tutarak iyileşmeyi hızlandırır. Aynı zamanda enfeksiyona karşı bir bariyer oluşturur ve yaranın çevresini kuru tutar.
- Hasarlı Dokuları Çıkarmak. Yaraların düzgün bir şekilde iyileşmesi için hasar görmüş, ölü veya enfekte dokulardan arındırılmış olması gerekir. Hasarlı bir dokunun çıkarılması için bir dizi yöntem gerekir, bunun için doktorunuzdan yardım almalısınız.
Yara Bakımı İlaçları ve Diğer Müdaheleler
Diğer tıbbi müdahaleler şunları içermektedir:
Ağrıyı kontrol altına alacak ilaçların kullanımı. Birtakım ilaçlar ağrı azaltmakta etkilidir, bu ilaçlar hakkında bilgi almak için doktorunuza danışmalısınız. Bu tip ilaçlar yara bakımı öncesi veya sonrasında oldukça yardımcı olabilir.
Enfeksiyona karşı savaşan ilaçlar. Diğer tedavilere cevap vermeyen enfekte yaralar bazı antibiyotikler kullanılarak tedavi edilebilir.
Sağlıklı bir diyet seçimi ve iyi besleme yara iyileşmesini hızlandırabilir.
Ameliyat Yara tedavisinde diğer tüm yöntemlerin işe yaramadığı, iyileşemeyen büyük yaraların kötüye gittiği bir durumda cerrahi operasyon gerekebilir.
Açık Yara Nedir?
Açık yaranın ana komplikasyonu enfeksiyon riskidir. Yara alanı karanlık, kuru veya daha da derinleşirse enfeksiyon riskiniz olabilir
Yaraya İyi Gelen Şeyler Nelerdir?
İyi beslenme iyileşme için gereklidir. İyileşme sürecinde, vücutta artan miktarda kalori, protein, A ve C vitamini ve bazen çinko gerekir.
Sağlıklı beslenme hedefleri
İhtiyacınız olan tüm kalorileri, proteinleri, vitaminleri ve mineralleri almak için çeşitli yiyecekler tüketin. Vücudunuz yaraları etkin bir şekilde iyileştirebilmek için çeşitli besin maddelerine ihtiyaç duyar. Ne yediğiniz vücudunuzdaki yaranın ne kadar hızlı iyileşeceğini belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
Yara Bakımı Pansumanı Nedir, Pansuman Nasıl Yapılır?
Pansuman, bir doktor, hemşire, bakıcı ve/veya hasta tarafından yaranın iyileşmesine yardımcı olmak, enfeksiyon kapmasını veya komplikasyonlar gibi başka sorunları önlemek için kullanılır. Yara pansuman malzemeleri yarayla doğrudan temas edecek şekilde tasarlanmıştır. Pansuman yaranın türüne, ciddiyetine ve konumuna bağlı olarak çeşitli amaçlara hizmet eder. Enfeksiyon riskini azaltmanın en önemli işlevi olmasının yanı sıra kanamayı durdurup pıhtılaşmanın oluşmasına ve diğer iyileşme süreçlerinin başlamasına yardımcı olur.
Hidrokolloid sargı yanıklar, hafif ila orta derecede yaralar, nekrotik yaralar, basınç ülserleri ve venöz ülserlerde kullanılır.
Hidrojel sargı ise aşırı miktarda ağrılı, sıvı ve nekrotik yaralarda, basınç ülserleri, ikinci derece veya daha yüksek yanıklarda ve enfeksiyon içeren yaralarda kullanılır.
Aljinat sargılar orta ve yüksek miktarda yara drenajında, venöz ülserlerde, 3 veya 5. Seviye ülserlerde kullanılır.
Kolajen yara sargısı yatak yaraları, ülserler, kronik yaralar, cerrahi yaralar, ikinci derece veya daha yüksek yanıklar ve geniş yüzeyli yaralar için kullanılabilir.
Yatak Yarası veya Bası Yarası Sürecinin Daha Çabuk İyileşmesini Engelleyen Faktörler Nelerdir?
Ölü doku (nekroz): Ölü dokular ve yabancı maddeler iyileşme sürecini etkiler.
Enfeksiyon: Açık yaralar bakteriyel bir enfeksiyon sonucu gelişebilir, vücut yarayı iyileştirmek yerine enfeksiyonla başa çıkmaya çalışır.
Kanama: Kalıcı kanama yaranın katmanlarını sürekli ayrı tutacak, birleşmesini önleyecektir.
Mekanik hasar: Örneğin sabit olmayan, yatağa bağlı bir hastanın sürekli basınç ve sürtünme oluşma riskiyle karşı karşıyadır.
Diyet: Besin değerleri bakımından zayıf yiyeceklerin seçilmesi yaralı bölgeyi C vitamini, çinko ve protein gibi yarayı iyileştirmede etkili besin öğelerinden mahrum bırakabilir.
Tıbbi durumlar: Diyabet, anemi ve bölgeye kan akışını kısıtlayan bazı vasküler hastalıklar veya bağışıklık sistemini etkileyen bozukluklar yaranın iyileşmesini geciktirebilir.
Yaşlılık: Yaşlılarda yatak yarası veya bası yaralarının iyileşmesi daha uzun sürebilir.
İlaçlar: Bazı tıbbi durumların tedavisinde kullanılan ilaçlar veya tedaviler vücudun iyileşme sürecini etkileyebilir.
Sigara içmek: Sigara kullanımı iyileşmeyi engeller ve komplikasyon riskini artırır.
Varisli damarlar: Kısıtlı kan dolaşımı ve şişme cildin parçalanmasına ve kalıcı ülserasyona neden olabilir.
Kuruluk: Havayla temas halindeki yaraların (bacak ülseri gibi) iyileşme olasılığı daha düşüktür. Deri hücreleri ve bağışıklık hücreleri gibi iyileşmeye dahil olan çeşitli hücrelerin nemli ortama ihtiyacı vardır.